یکی از مشهورترین صورت‌های فلکی آسمان شمالی که در کتاب‌های درسی هم در مورد آن ذکری شده، دب‌اکبر است. بیایید در مورد آن بیشتر بدانیم:

شکل آن

دب اکبر

وجه تسمیه: یکی از نخستین نام‌هایی که به این صورت فلکی داده شد “خرس بزرگ” بود و نام‌های عربی به معنای ران، گرده و غیره قسمت‌های مختلف بدن خرس را بیان می‌کنند.

دب اکبر

دلیل این نام روشن نیست، زیرا که ناظر به دشواری می‌تواند طرح بدن خرس یا حیوان دیگری را در این صورت تصویر کند. بنابر افسانه‌های کهن یونانی خرس نشان دهندهٔ کالیستو دختر شاه آرکادیا و معشوقهٔ ژوپیتر بود و ژوپیتر برای حفاظتش او را به شکل خرسی در آورد و بر آسمان‌ها نهاد. بنابر افسانه‌ای دیگر، روح بزرگ، خرس بزرگ را با قصد وعمد بر آسمان نهاد تا گاهشمار خرس‌های زمینی باشد در نیم سالی که خرس بزرگ بر ارتفاعی کم جای دارد همهٔ خرس‌های زمینی در غارهای خود می‌مانند و خود را گرم نگه می‌دارند. وقتی خرس بزرگ در آسمان اوج می‌گیرد خرس‌ها نیز غارهایشان را ترک می‌کنند زیرا تابستان آغاز شده است.

ستارگان دب‌اکبر: هفت ستارهٔ پر نور نقش دب اکبر (آبگردان یا ملاقه) را پدید می‌آورند. چهار ستاره که کاسه را تشکیل می‌دهند با نام‌های‌ دبه، مراق، فخذ و مغرز معروف اند که همه اسامی عربی‌اند. دبه به معنای خرس است و مراق به معنی گرده و فخذ و مغرز به ترتیب به معنای ران و بن دم خرس اند. ستاره‌هایی که دستهٔ آب گردان را تشکیل می‌دهندبه نام‌های قائد، عناق، و جون موسوم‌اند و باز هم نام‌های عربی به معنای جلودار و بزغاله‌اند. در نزدیکی عناق ستاره کوچک سُها قرار دارد. اعراب این دو ستاره را اسب و سوار می‌نامیدند. روشنی ظاهری هفت ستارهٔ آب گردان با هم فرق می‌کند: دبه پر نورترین آن‌ها و مغرز کم فروغ‌ترین شان است.

روشنی ستارگان: روشنی ظاهری هفت ستاره آب گردان با هم فرق می کند، پرنورترین آنها جون(۱٫۷) و کم فروغترینشان مغرز(۳٫۴) است.

دب اکبر

رصد دب اکبر: این صورت فلکی از صورت‌های فلکی دور قطبی است و با شکل مشخص و ستارگان پرنور خود در آسمان بهاری به خوبی و در اوایل شب قابل تشخیص است، البته این صورت فلکی را در طول شب تقریبا در تمام طول سال می توان دید و تنها جای آن و ساعت رصد آن تغییر می‌کند. اما اشیا این صورت فلکی: ستاره عناق در وسط آبگردان ستاره‌ای دوگانه است: قدر ظاهری عضو پرنورتر(۲٫۱) و از آن عضو کمسوتر(۴٫۲) است. این ستاره نخستین ستاره دوگانه است که در ۱۶۵۰ کسف شد. زاویه‌ای که به چشم ناظر این دو را از هم جدا می‌کند ۱۵ ثانیه قوس است. پژوهش‌های طیف نمودی بعدی نشان داده است که ستاره روشن‌تر این منظومه دوتایی، خود ستاره‌ای دوتایی است که عناق را ستاره‌ای سه گانه می‌سازد. شی جالب توجه دیگر در دب اکبر، سحابی جغد است. این سحابی ابر بزرگ و گردی است که با شماره کاتالوگی M97 یا NGC3587 معروف است.

m97

منبع:سايت آموز